Tổng quan những điều cần biết về ung thư gan

Tổng quan về ung thư gan

Hiện nay, ung thư gan là nguyên nhân đứng hàng thứ ba gây tử vong do ung thư. Tại Việt Nam, theo cơ quan ghi nhận ung thư quốc tế được công bố trên Globocan 2012, tỉ lệ mắc ung thư gan chuẩn theo tuổi ở nam giới là 40,2/100.000 dân, phổ biến đứng hàng thứ 2; nữ giới là 10,9/100.000 dân, phổ biến đứng hàng thứ 3. 

Ung thư gan bao gồm: ung thư gan nguyên phát, ung thư gan thứ phát. Ung thư gan nguyên phát hay ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là khối u ác tính phát triển từ tế bào gan, khác với ung thư gan thứ phát là loại ung thư từ một cơ quan khác của cơ thể di căn đến gan. Trong bài này chúng tôi chỉ đề cập tới ung thư gan nguyên phát.. 

Nguyên nhân gây ung thư gan

Nguyên nhân cũng như cơ chế sinh bệnh học của ung thư gan đến nay vẫn còn chưa biết rõ. Qua các công trình nghiên cứu cũng như thực tế lâm sàng, người ta thấy nhiều yêu tố liên quan chặt chẽ với ung thư gan, đó là:

Xơ gan: trong thực tế lâm sàng người ta nhận thấy 70 - 80% ung thư gan phát triển trên xơ gan. Ở Pháp, chứng nghiện rượu là nguyên nhân gây xơ gan đối với 90%. Ở Nhật Bản, Việt Nam, một số nước châu Á và châu Phi, 80 - 90% ung thư gan phát triển từ xơ gan do viêm gan vi-rút B, C mạn tính. 

Viêm gan vi-rút B: nhiễm vi-rút viêm gan B mãn tính được xem là nguyên nhân quan trọng nhất gây ung thư gan, đặc biệt ở châu Á, châu Phi. Những người mắc viên gan B có nguy cơ bị ung thư gan cao gấp khoảng hơn 200 lần so với người không mắc viêm gan B. Có khoảng 15 - 20, xơ gan do nhiễm vi-rút viêm gan B biến chứng thành ung thư gan. 

Viêm gan vi-rút C: tỉ lệ nhiễm bệnh ngày càng có xu hướng tăng. Các nghiên cứu dịch tễ học gần đây cho thấy sự liên quan giữa nhiễm vi-rút viêm gan C và ung thư gan. 
Ký sinh trùng, đặc biệt là sán lá gan: rất nhiều công trình nghiên cứu đã nhận thấy vai trò của nhiễm trùng sán lá trong bệnh lý gan. Tuy nhiên cho đến nay, người ta vẫn chưa tìm thấy mối liên hệ giữa ung thư gan và sán lá gan.

Các yếu tố khác

• Rượu: những người nghiện rượu có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp 4 - 5 lần so với những những người không nghiện rượu.
• Thuốc lá: những người hút thuốc lá có nguy cơ mắc ung thư gan cao gấp từ 2 - 8 lần so với những người không hút thuốc lá.
• Aflatoxin: Aflatoxin được bài tiết từ nấm Aspergillus flavus thường có trong lúa mì, lạc, ngô... bị mốc.
• Dioxine: tại Việt Nam, hậu quả của chiến tranh để lại với hàng triệu tấn chất độc màu da Sử dụng rượu và thuốc lá sẽ cam có chứa chất Dioxine cũng làm tăng nguy cơ mắc UT gan là một yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư gan
• Các bệnh lý của gan: chứng nhiễm sắc tố sắt (Haemochromatosis), xơ đường mật nguyên phát

Dấu hiệu nhận biết ung thư gan

Chẩn đoán ung thư gan chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng, xét nghiệm máu và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Tại nước ta, đa số bệnh nhân thường đến khám bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, các biểu hiện của bệnh khá rõ ràng nên việc chẩn đoán không khó.

Các triệu chứng của ung thư gan có thể bao gồm:

• Mệt mỏi, gầy sút cân.
• Chán ăn, ăn kém, buồn nôn, nôn
• Đau âm ỉ vùng hạ sườn phải, thượng vị. - Cổ trướng. - Vàng da, củng mạc mắt vàng.
• Triệu chứng khởi đầu cũng thường gặp là trên các bệnh nhân xơ gan đột ngột xuất hiện biến chứng (cổ trướng, vàng da, xuất huyết tiêu hoá do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản). .
• Một số trường hợp phát hiện sớm bệnh ung thư gan khi siêu âm ổ bụng tình cờ phát hiện u gan hoặc khi thăm khám sức khỏe định kỳ.