Tìm hiểu chung về ung thư dạ dày

Tầm quan trọng của dạ dày

Dạ dày là đoạn phình to nhất của ống tiêu hóa. Dạ dày nối thông phía trên với thực quản, phía dưới với ruột non qua hành tá tràng và tá tràng. Nghĩa là thức ăn từ miệng qua thực quản rồi xuống dạ dày. Tại dạ dày, thức ăn được tiêu hóa cả bằng cơ học và bằng các chất men do dạ dày tiết ra như: axít HCl (a-xít Chlohydric), Pepsin (men tiêu đạm)... 

Dạ dày nhào trộn thức ăn như một cái “máy xay sinh tố”, thức ăn chuyển dạng thành dưỡng chấp, khi đó thức ăn mới chuyển xuống hành tá tràng, tá tràng rồi mới xuống ruột non. Như vậy, dạ dày vừa là nơi lưu trữ và là nơi tiêu hóa thức ăn. đ Dạ dày ngăn cách với thực quản phía trên bởi cơ tâm vị và phía dưới với hành tá tràng bởi cơ môn vị. Cả về hình thể cũng như chức năng dạ dày được chia làm 3 phần: 1/3 trên, 1/3 giữa và 1/3 dưới. 

Dạ dày nằm hoàn toàn trong ổ bụng. Nếu dùng hai đường thẳng vuông góc với nhau tại rốn, một đường thẳng từ mũi ức xuống và một đường ngang qua cơ thể chia bụng làm 4 phần: 1/4 trên phải, trên trái, dưới phải và dưới trái. Dạ dày chủ yếu nằm ở 1/4 trên trái, hành tá tràng và tá trang năm ở 1/4 trên phải. Vùng giữa 1/4 trên phải và 1/4 trên trái gọi là vùng thượng vị. 

Ung thư dạ dày 

Thành dạ dày được cấu tạo bởi 5 lớp: lớp niêm mạc, lớp dưới niêm mạc, lớp cơ (gồm lớp cơ vòng và lớp cơ dọc) lớp dưới thanh mạc và lớp thanh mạc. Ung thư dạ dày có thể xuất phát từ bất kỳ lớp nào của thành dạ dày. Tùy thuộc ung thư xuất phát từ lớp nào mà ung thư có các biểu hiện lâm sàng khác

Trong khuôn khổ bài này, chúng ta chỉ tìm hiểu ung thư dạ dày xuất phát từ lớp niêm mạc dạ dày, vì trên 95% ung thư dạ dày nói chung xuất phát từ lớp này. Và khi nói đến ung thư dạ dày, người ta nghĩ ngay đến loại ung thư này. và Niêm mạc dạ dày là lớp phủ toàn bộ mặt trong của dạ dày. Các tế bào của lớp này có chức năng chế tiết các chất nhầy, các chất men tiêu hóa như: HCl, Pepsin... và được gọi chung là tế bào biểu mô tuyến. Khi ung thư xuất phát từ đây được gọi là ung thư biểu mô tuyến dạ dày hay ung thư dạ dày. 

Tế bào lớp niêm mạc dạ dày được phủ bởi một lớp nhầy chắc chắn để không bị tổn thương do thức ăn hoặc các chất Có pH hoặc quá kiềm hoặc quá a-xít do ta ăn vào gây nên. Có một số yếu tố nguy cơ có thể làm tan chất nhầy này, làm mất khả năng bảo vệ lớp tế bào niêm mạc. Lớp nhầy này bị tổn thương dẫn đến lớp tế bào niêm mạc bị tổn thương, đây là sự khởi đầu của nhiều loại bệnh lý của dạ dày nói chung trong đó có ung thư dạ dày.

Tình hình mắc ung thư dạ dày ở Việt Nam và trên thế giới

Theo tổ chức ghi nhận ung thư toàn cầu, ung thư dạ dày có xu hướng giảm rõ rệt ở Bắc Mỹ và Tây Âu nhưng vẫn gia tăng ở các nước đang phát triển. Tại Hoa Kỳ, năm 2013 có 21.000 trường hợp mới được chẩn đoán và 10.990 người chết vì bệnh này. Nó được xếp vào hàng thứ 4, thứ 5 trong 10 bệnh ung thư thường gặp vào những năm sau thế chiến thứ 2, nhưng hiện nay nó chỉ xếp hàng thứ 16, 17 trong 20 ung thư thường gặp ở Mỹ.

Ở các nước châu  u và các nước phát triển khác ngoại trừ Nhật Bản, ung thư dạ dày không nằm trong số 10 bệnh ung thư thường gặp. Đối với phần còn lại của thế giới, ung thư dạ dày vẫn đứng hàng thứ 2, 3 sau ung thư phổi hoặc ung thư gan.

Nhật Bản là quốc gia có tỉ lệ mắc ung thư dạ dày cao nhất thế giới nhưng tỉ lệ tử vong được cải thiện tốt nhất trong những năm gần đây. Tỉ lệ mắc cao sau Nhật Bản là Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam,... Cũng theo ghi nhận của tổ chức ung thư toàn cầu, Việt Nam có trên 16.000 trường hợp mới được chẩn đoán và trên 11.000 trường hợp tử vong vì ung thư dạ dày vào năm 2013. Ung thư dạ dày đứng hàng thứ 2 ở nam giới, sau ung thư phổi và thứ 5 ở nữ giới sau ung thư vú, cổ tử cung, phổi, gan, đại trực tràng.

Các nước khác nhau có tỉ lệ mắc ung thư dạ dày khác nhau, nhưng các chủng người khác nhau, dân ở các vùng địa lí khác nhau trong cùng một nước cũng có tỉ lệ mắc bệnh khác nhau. Điều đó gợi ý vai trò nhân chủng học, tập quán sống và yếu tố môi trường đóng vai trò quan trọng trong nguyên sinh bệnh học của ung thư dạ dày. Cho đến nay, giới nghiên cứu vẫn chưa biết chắc chắn nguyên nhân gây ung thư dạ dày nên người ta chỉ nói đến các yếu tố nguy cơ.